ತತ್ಸಮ -ತದ್ಭವ‌ ಕನ್ನಡ ವ್ಯಾಕರಣ ನೋಟ್ಸ್.(‌ Kannada grammer notes ) SDA, FDA , KARTET, KPSC ಕನ್ನಡ ಕಡ್ಡಾಯ ಪತ್ರಿಕೆಗೆ ಉಪಯುಕ್ತ )

                                            ತತ್ಸಮ -ತದ್ಭವ

ಕನ್ನಡ ವ್ಯಾಕರಣ ನೋಟ್ಸ್.(‌ Kannada grammer notes )

ತತ್ಸಮ-
ಸಂಸ್ಕೃತದಿಂದ ವಿಕಾರ ಹೊಂದದೆ ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಬಳಸಲ್ಪಡುವಶಬ್ದಗಳು ತತ್ಸಮಗಳು. ತತ್ ಎಂದರೆ ಅದಕ್ಕೆ, ಸಮ ಎಂದರೆ ಸಮಾನವಾದುದು-ಇಲ್ಲಿಅದಕ್ಕೆ ಎಂದರೆ ಸಂಸ್ಕೃತಕ್ಕೆ ಸಮಾನ (ಎಂದು ಅರ್ಥ) ತಾತ್ಪರ್ಯ). ಅಲ್ಲದೆ ತದ್ಭವ ಶಬ್ದಗಳ ಸಂಸ್ಕೃತ ರೂಪಗಳನ್ನು ‘ತತ್ಸಮ’ ಗಳೆಂದೇ ಕರೆಯುವುದು ರೂಢಿಗೆ ಬಂದಿದೆ.

ಉದಾಹರಣೆಗೆ:- ರಾಮ, ಭೀಮ, ಕಾಮ, ವಸಂತ, ಸೋಮ, ಚಂದ್ರ, ಸರ‍್ಯ, ಗ್ರಹ, ಕರ್ತÈ, ಶತ್ರು, ಶ್ರೀ, ವನ, ಮಧು, ಕಮಲ, ಭುವನ, ಭವನ, ಶಯನ, ಶ್ರುತಿ, ಶುದ್ಧಿ, ಸಿದ್ಧಿ, ಕವಿ, ಕಾವ್ಯ, ರವಿ, ಗಿರಿ, ಲಿಪಿ, ಪಶು, ಶಿಶು, ರಿಪು, ಭಾನು, ಯತಿ, ಮತಿ, ಪತಿ, ಗತಿ-ಇತ್ಯಾದಿ. 


ತದ್ಭವ
ಸಂಸ್ಕೃತದಿಂದ ಕನ್ನಡಕ್ಕೆ ಬರುವಾಗ ಅಲ್ಪಸ್ವಲ್ಪ ವಿಕಾರವನ್ನಾಗಲಿ, ಪೂರ್ಣ ವಿಕಾರವನ್ನಾಗಲಿ, ಹೊಂದಿ ಬಂದಿರುವ ಶಬ್ದಗಳನ್ನು ತದ್ಭವಗಳೆಂದು ಕರೆಯುವರು (ತತ್ ಎಂದರೆ ಅದರಿಂದ ಎಂದರೆ ಸಂಸ್ಕೃತದಿಂದ ಭವ ಎಂದರೆ ಹುಟ್ಟಿದ ಅಥವಾ ನಿಷ್ಪನ್ನವಾದ ಎಂದು ಅರ್ಥ). 
ಸಂಸ್ಕೃತ ರೂಪ ವ್ಯತ್ಯಾಸ ರೂಪ ಸಂಸ್ಕೃತ ರೂಪ ವ್ಯತ್ಯಾಸ ರೂಪ
ದಯಾ ದಯೆ, ದಯ ಗ್ರೀವಾ ಗ್ರೀವೆ, ಗ್ರೀವ
ಕರುಣಾ ಕರುಣೆ, ಕರುಣ ಶಮಾ ಶಮೆ
ನಾರೀ ನಾರಿ ವಧ ವಧೆ
ನದೀ ನದಿ ಅಭಿಲಾಷ ಅಭಿಲಾಷೆ
ವಧೂ ವಧು ಪ್ರಶ್ನ ಪ್ರಶ್ನೆ
ಸರಸ್ವತೀ ಸರಸ್ವತಿ ಮಾಲಾ ಮಾಲೆ
ಸೀತಾ ಸೀತೆ ಗೌರೀ ಗೌರಿ

(ii) ಶಬ್ದದ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿರುವ ಋಕಾರವು ಅ ಅರ ಎಂದು ವ್ಯತ್ಯಾಸಗೊಳ್ಳುವುವು. ಕೆಲವು ಎಕಾರಾಂತಗಳೂ ಆಗುವುವು. ಅನಂತರ ಕನ್ನಡ ಪ್ರಕೃತಿಗಳಾಗುವುವು.

ಸಂಸ್ಕೃತ ರೂಪ ವ್ಯತ್ಯಾಸ ರೂಪ

ಕರ್ತೃ ಕರ್ತ, ಕರ್ತಾರ

ನೇತೃ ನೇತಾರ

ದಾತೃ ದಾತ, ದಾತಾರ

ಸವಿತೃ ಸವಿತಾರ

ಪಿತೃ ಪಿತ, ಪಿತರ

ಮಾತೃ ಮಾತೆ

(iii) ಕೆಲವು ನಕಾರಾಂತ ಶಬ್ದಗಳು ಕೊನೆಯ ನಕಾರವನ್ನು ಲೋಪ ಮಾಡಿಕೊಂಡು ಕನ್ನಡ ಪ್ರಕೃತಿಗಳಾಗುವುವು.

ಸಂಸ್ಕೃತ ರೂಪ ವ್ಯತ್ಯಾಸ ರೂಪ
ರಾಜನ್ ರಾಜ
ಬ್ರಹ್ಮನ್ ಬ್ರಹ್ಮ
ಕರಿನ್ ಕರಿ
ಪುರೂರವನ್ ಪುರೂರವ
ಆತ್ಮನ್ ಆತ್ಮ
ಯುವನ್ ಯುವ
ಧಾಮನ್ ಧಾಮ
ಮೂರ್ಧನ್ ಮೂರ್ಧ 

(iv) ಕೆಲವು ವ್ಯಂಜನಾಂತ ಶಬ್ದಗಳು ಕೊನೆಯ ವ್ಯಂಜನವನ್ನು ಲೋಪ ಮಾಡಿಕೊಂಡಾಗಲೀ

ಅಥವಾ ಇನ್ನೊಂದು ಅದೇ ವ್ಯಂಜನ ಮತ್ತು ಉಕಾರದೊಡನಾಗಲೀ ವ್ಯತ್ಯಾಸಗೊಂಡು ಕನ್ನಡ ಪ್ರಕೃತಿಗಳಾಗುತ್ತವೆ.

ಸಂಸ್ಕೃತ ರೂಪ ಬದಲಾವಣೆಯಾದ ರೂಪಗಳು

ಧನಸ್ ಧನು ಧನುಸ್ಸು (ಸ್ + ಉ)

ಶಿರಸ್ ಶಿರ ಶಿರಸ್ಸು (ಸ್ + ಉ)

ಯಶಸ್ ಯಶ ಯಶಸ್ಸು (ಸ್ + ಉ)

ಮನಸ್ ಮನ ಮನಸ್ಸು (ಸ್ + ಉ)

ತೇಜಸ್ ತೇಜ ತೇಜಸ್ಸು (ಸ್ + ಉ)

ವಯಸ್ ವಯ ವಯಸ್ಸು (ಸ್ + ಉ)

ಪಯಸ್ ಪಯ ಪಯಸ್ಸು (ಸ್ + ಉ)

ಶ್ರೇಯಸ್ ಶ್ರೇಯ ಶ್ರೇಯಸ್ಸು (ಸ್ + ಉ) 

(v) ಕೆಲವು ಸಂಸ್ಕೃತದ ಪ್ರಥಮಾವಿಭಕ್ತಾಂತ್ಯ ಏಕವಚನಗಳು ತಮ್ಮ ಕೊನೆಯ ವ್ಯಂಜನದೊಡನೆ

ಇನ್ನೊಂದು ಅದೇ ವ್ಯಂಜನ ಮತ್ತು ಉಕಾರ ಸೇರಿಸಿಕೊಂಡು ಕನ್ನಡದ ಪ್ರಕೃತಿಗಳಾಗುತ್ತವೆ.

ಸಂಸ್ಕೃತದಲ್ಲಿ ಪ್ರಥಮಾ ಏಕವಚನದ ರೂಪ ವಿಕಾರಗೊಂಡ ರೂಪ

ಪ್ರತಿಪತ್ ಪ್ರತಿಪತ್ತು

ದಿಕ್ ದಿಕ್ಕು

ಕ್ಷುತ್ ಕ್ಷುತ್ತು

ತ್ವಕ್ ತ್ವಕ್ಕು

ಸಂಪತ್ ಸಂಪತ್ತು

ವಾಕ್ ವಾಕ್ಕು

ವಿಯತ್ ವಿಯತ್ತು

ಸಮಿತ್ ಸಮಿತ್ತು

ವಿಪತ್ ವಿಪತ್ತು

(vi) ಸಂಸ್ಕೃತದ ಪ್ರಥಮಾವಿಭಕ್ತಿಯ ಬಹುವಚನಾಂತವಾಗಿರುವ ಕೆಲವು ಪುಲ್ಲಿಂಗ ವ್ಯಂಜನಾAತ

ಶಬ್ದಗಳು ತಮ್ಮ ಕೊನೆಯ ವಿಸರ್ಗವನ್ನು ಲೋಪಮಾಡಿಕೊಂಡು ಕನ್ನಡದ ಪ್ರಕೃತಿಗಳಾಗುತ್ತವೆ.

ಪ್ರಥಮಾ ವಿಭಕ್ತಿ ಬಹುವಚನ ರೂಪ ವಿಕಾರ ರೂಪ

ವಿದ್ವಾಂಸಃ - ವಿದ್ವಾಂಸ

ಭಗವಂತಃ - ಭಗವಂತ

ಹನುಮಂತಃ - ಹನುಮಂತ

ಶ್ರೀಮಂತಃ - ಶ್ರೀಮಂತ

ಶ್ವಾನಃ - ಶ್ವಾನ

(vii) ಸಂಸ್ಕೃತದ ಕೆಲವು ವ್ಯಂಜನಾAತ ಶಬ್ದಗಳು ಆ ವ್ಯಂಜನದ ಮುಂದೆ, ಒಂದು ‘ಅ’ ಕಾರದೊಡನೆ

ಅಂದರೆ ಅಕಾರಾಂತಗಳಾಗಿ ಕನ್ನಡದ ಪ್ರಕೃತಿಗಳಾಗುತ್ತವೆ.

ವ್ಯಂಜನಾಂತ ಸಂಸ್ಕೃತ ಶಬ್ದ ವಿಕಾರಗೊಂಡ ರೂಪ

ದಿವ್ ದಿವ

ಚತುರ್ ಚತುರ

ಸಂಪದ್ ಸಂಪದ

ಬುಧ್ ಬುಧ

ಮರುತ್ ಮರುತ

ಕುಕುಭ್ ಕುಕುಭ

ಗುಣಭಾಜ್ ಗುಣಭಾಜ  

(viii) ಸಂಸ್ಕೃತದಲ್ಲಿ ಶ, ಷ ಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಶಬ್ದಗಳು ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಸಕಾರವಾಗಿರುವ,

ಮತ್ತು ಯಕಾರಕ್ಕೆ ಜಕಾರ ಬಂದಿರುವ ತದ್ಭವ ಶಬ್ದಗಳು (ಕನ್ನಡ ಪ್ರಕೃತಿಗಳು) ಆಗುತ್ತವೆ.

ಸಂಸ್ಕೃತ ರೂಪ ವಿಕಾರ ಸಂಸ್ಕೃತ

ಶಶಿ ಸಸಿ

ವೈಶಾಖ ಬೇಸಗೆ

ಔಷಧ ಔಸದ

ಯೋಧ ಜೋದ

ಶಂಕಾ ಸಂಕೆ

ಶೇಷಾ ಸೇಸೆ

ಯುದ್ಧ ಜುದ್ದ

ಶಾಂತಿ ಸಾಂತಿ

ಮಷಿ ಮಸಿ

ಯವಾ ಜವೆ

(ix) ವರ್ಗದ ಪ್ರಥಮಾಕ್ಷರಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದ ಅನೇಕ ಸಂಸ್ಕೃತ ಶಬ್ದಗಳು ಅದೇ

ವರ್ಗದ ಮೂರನೆಯ ವರ್ಣಗಳಾಗುತ್ತವೆ. ಅವು ಇಂಥ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿಯೇ ಇರಬೇಕೆಂಬ ನಿಯಮವಿಲ್ಲ.

ಸಂಸ್ಕೃತ ರೂಪ ವಿಕಾರ ರೂಪ

ಡಮರುಕ ಡಮರುಗ

ಸೂಚಿ ಸೂಜಿ

ಜಾತಿ ಜಾದಿ

ಆಕಾಶ ಆಗಸ

ವಚಾ ಬಜೆ

ವಸತಿ ಬಸದಿ

ದೀಪಿಕಾ ದೀವಿಗೆ

ಕಟಕ ಕಡಗ

ಚತುರ ಚದುರ

ಮಲ್ಲಿಕಾ ಮಲ್ಲಿಗೆ

ಅಟವಿ ಅಡವಿ

ಭೂತಿ ಬೂದಿ

ತಟ ತಡ

(x) ಸಂಸ್ಕೃತದಲ್ಲಿ ಮಹಾಪ್ರಾಣಾಕ್ಷರಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದ ಅನೇಕ ಅಕ್ಷರಗಳು ಅಲ್ಪಪ್ರಾಣಗಳಾಗಿ ಕನ್ನಡ ಪ್ರಕೃತಿಗಳಾಗುತ್ತವೆ.

ಸಂಸ್ಕೃತ ರೂಪ ವಿಕಾರ ರೂಪ ಸಂಸ್ಕೃತ ರೂಪ ವಿಕಾರ ರೂಪ

ಛಂದ ಚಂದ ಘಟಕ ಗಡಗೆ

ಧನ ದನ ಛಾಂದಸ ಚಾಂದಸ

ಘೋಷಣಾ ಗೋಸಣೆ ಧೂಪ ದೂಪ

ಛವಿ ಚವಿ ಗೋಷ್ಠಿ ಗೊಟ್ಟಿ

ನಿಧಾನ ನಿದಾನ ಕಂಠಿಕಾ ಕಂಟಿಕೆ

ಘೂಕ ಗೂಗೆ ಧೂಸರ ದೂಸರ

ಶುಂಠಿ ಸುಂಟಿ ಅರ್ಘ ಅಗ್ಗ

ಧೂಳಿ ದೂಳಿ ಫಾಲ ಪಾಲ

ಝಟತಿ ಜಡಿತಿ ವಿಧಿ ಬಿದಿ

ಫಣ  ಪಣ  ಢಕ್ಕೆ ಡಕ್ಕೆ

ಘಂಟಾ ಗಂಟೆ ರೂಢಿ ರೂಡಿ

(xi) ಸಂಸ್ಕೃತದ ಕೆಲವು ಖಕಾರವುಳ್ಳ ಶಬ್ದಗಳು ಗಕಾರಗಳಾಗಿ ಛಕಾರದ ಒತ್ತಿನಿಂದ ಕೂಡಿದ

ಅಕ್ಷರವು ಅಲ್ಪಪ್ರಾಣದ ಒತ್ತಿನಿಂದ ಕೂಡಿ ಠಕಾರವು ಡಕಾರವಾಗಿ, ಛಕಾರವು ಸಕಾರವಾಗಿಯೂ, ಥಕಾರವು ದಕಾರವಾಗಿಯೂ ಮತ್ತು ಟಕಾರವಾಗಿಯೂ, ಹಕಾರವಾಗಿಯೂ ರೂಪಾಂತರ ಹೊಂದಿ ಕನ್ನಡ ಪ್ರಕೃತಿಗಳಾಗುತ್ತವೆ.

ಉದಾಹರಣೆಗಳು:

ಖಕಾರ ಗಕಾರವಾಗುವುದಕ್ಕೆ ಮುಖ ಮೊಗ

ಛಕಾರವು ಸಕಾರವಾಗಿರುವುದಕ್ಕೆ ಛುರಿಕಾ ಸುರಿಗೆ

ಠಕಾರ ಡಕಾರವಾದುದಕ್ಕೆ ಕುಠಾರ ಕೊಡಲಿ ಮಠ ಮಡ

ಥಕಾರವು ದಕಾರವಾದುದಕ್ಕೆ ವೀಥಿ ಬೀದಿ

ಥಕಾರವು ಟಕಾರವಾದುದಕ್ಕೆ ಗ್ರಂಥಿ ಗಂಟು

ಥಕಾರವು ಹಕಾರವಾದುದಕ್ಕೆ ಗಾಥೆ ಗಾಹೆ  

ಛಕಾರದ ಒತ್ತಕ್ಷರವು ಅಲ್ಪಪ್ರಾಣದ ಒತ್ತಿನಿಂದ ಕೂಡಿದುದಕ್ಕೆ ಇಚ್ಛಾ ಇಚ್ಚೆ 

ಪಕಾರಾದಿಯಾದ ಅನೇಕ ಶಬ್ದಗಳು ಹಕಾರಾದಿಯಾಗುತ್ತವೆ.

ಹಳಗನ್ನಡ - ಹೊಸಗನ್ನಡ ಹಳಗನ್ನಡ - ಹೊಸಗನ್ನಡ

ಪಾಲ್ - ಹಾಲು ಪಂಬಲಿಸು - ಹಂಬಲಿಸು

ಪಾವ್ - ಹಾವು ಪಣೆ - ಹಣೆ

ಪಾಸು - ಹಾಸು ಪರಡು - ಹರಡು

ಪರಿ - ಹರಿ ಪರದ - ಹರದ

ಪರ್ಬು - ಹಬ್ಬು ಪಲವು - ಹಲವು

ಪೊರಳ್ - ಹೊರಳು ಪಲ್ಲಿಲಿ - ಹಲ್ಲಿಲ್ಲದ

ಪೊಳೆ - ಹೊಳೆ ಪಲ್ಲಿಲಿವಾಯ್ - ಹಲ್ಲಿಲದ

ಪಳ್ಳ - ಹಳ್ಳ ಪನಿ - ಹನಿ

ಪಕ್ಕಿ - ಹಕ್ಕಿ ಪಿಂಡು - ಹಿಂಡು

ಪಗೆ - ಹಗೆ ಪತ್ತು - ಹತ್ತು

ಪಿರಿಯ - ಹಿರಿಯ ಪರ್ಬು - ಹಬ್ಬು

ನ ಣ, ಲ, ರ, ಳ ವ್ಯಂಜನಗಳು ಅಂತ್ಯದಲ್ಲಿ ಉಳ್ಳ ಕೆಲವು ಶಬ್ದಗಳು ಉಕಾರಾಂತಗಳಾಗುತ್ತವೆ. ಕೆಲವು ಇದೇ ಇನ್ನೊಂದು ವ್ಯಂಜನದಿAದ ಕೂಡಿ ದ್ವಿತ್ವ (ಒತ್ತಕ್ಷರ) ಗಳೆನಿಸುತ್ತವೆ. ಯಕಾರಾಂತಗಳು ಇಕಾರಾಂತಗಳಾಗುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ದ್ವಿತ್ವವುಳ್ಳ ವುಗಳಾಗುತ್ತವೆ.

ಉದಾಹರಣೆಗೆ:-

(i) ನಕಾರಾಂತವು ಉಕಾರಾಂತವಾಗುವುದಕ್ಕೆ ಮತ್ತು ದ್ವಿತ್ವದೊಡನೆ ಉಕಾರಾಂತ ವಾಗುವುದಕ್ಕೆ:- ನಾನ್- ನಾನು ನೀನ್-ನೀನು ಏನ್-ಏನು ಅವನ್-ಅವನು ಆನ್-ಆನು ತಿನ್-ತಿನ್ನು ಸೀನ್-ಸೀನು ಪೊನ್-ಪೊನ್ನು (ಹೊನ್ನು) ತಾನ್-ತಾನು ಎನ್-ಎನ್ನು

(ii) ಣಕಾರಾಂತಗಳು ಉಕಾರಾಂತವಾಗುವುದಕ್ಕೆ ಮತ್ತು ದ್ವಿತ್ವದಿಂದ ಕೂಡಿದ ಉಕಾರಾಂತಗಳಾಗುವುದಕ್ಕೆ:-

ಕಣ್-ಕಣ್ಣು ಪುಣ್-ಹುಣ್ಣು ಪೆಣ್-ಹೆಣ್ಣು ಉಣ್-ಉಣ್ಣು ಪಣ್-ಹಣ್ಣು ಕಾಣ್-ಕಾಣು ಮಣ್-ಮಣ್ಣು ಮಾಣ್-ಮಾಣು   

(iii) ಲಕಾರಂತ ಶಬ್ದಗಳು ದ್ವಿತ್ವದಿಂದ ಕೂಡಿ ಉಕಾರಾಂತವಾಗುವುದಕ್ಕೆ ಮತ್ತು ದ್ವಿತ್ವವಿಲ್ಲದೆ ಉಕಾರಾಂತಗಳಾಗುವುದಕ್ಕೆ

ಬಿಲ್ - ಬಿಲ್ಲು ಅರಲ್ - ಅರಲು ಸೊಲ್ - ಸೊಲ್ಲು ನಿಲ್ - ನಿಲ್ಲು ಸೋಲ್ - ಸೋಲು ಕಾಲ್ - ಕಾಲು ಕಲ್ - ಕಲ್ಲು ಒರಲ್ - ಒರಲು ಪಾಲ್ - ಪಾಲು ಪುಲ್ - ಹುಲ್ಲು ಜೋಲ್ - ಜೋಲು ಸಿಡಿಲ್ - ಸಿಡಿಲು ಕೊಲ್ - ಕೊಲ್ಲು ನೂಲ್ - ನೂಲು ಅರಿಲ್ - ಅರಿಲು ಮಡಿಲ್ - ಮಡಿಲು ಪೋಲ್ - ಪೋಲು ನರಲ್ - ನರಲು ಬಳಲ್ - ಬಳಲು ಚಲ್ - ಚಲ್ಲು

(iv) ಳಕಾರಾಂತಗಳಾದ ಶಬ್ದಗಳು ಉಕಾರಾಂತಗಳಾಗುವುದಕ್ಕೆ ಮತ್ತು ಇನ್ನೊಂದು ಳಕಾರದೊಡನೆ ಉಕಾರಾಂತಗಳಾಗುವುದಕ್ಕೆ ಮರಳ್ - ಮರಳು ಉಗುಳ್ - ಉಗುಳು ಉರುಳ್ - ಉರುಳು ಮರುಳ್ - ಮರುಳು ತಳ್ - ತಳ್ಳು ಪೊರಳ್ - ಪೊರಳು ಸೀಳ್ - ಸೀಳು ಮುಳ್ - ಮುಳ್ಳು ನುಸುಳ್ - ನುಸುಳು ತಾಳ್ - ತಾಳು ಜೊಳ್ - ಜೊಳ್ಳು ಕೂಳ್ - ಕೂಳು ಮುಸುಳ್ - ಮುಸುಳು ಪುರುಳ್ - ಹುರುಳು ಕೇಳ್ - ಕೇಳು ಒರಳ್ - ಒರಳು ಆಳ್ - ಆಳು ಪಾಳ್ - ಹಾಳು ಅರಳ್ - ಅರಳು ಬಗುಳ್ - ಬಗುಳು ಕಳ್ - ಕಳ್ಳು ಬಾಳ್ - ಬಾಳು (ಬೊಗಳು) ಕೊಳ್ - ಕೊಳ್ಳು

(v) ರಕಾರಾಂತಗಳಾದ ಶಬ್ದಗಳು ಉಕಾರಾಂತಗಳಾಗುವುದಕ್ಕೆ ನಾರ್-ನಾರು ಬಸಿರ್-ಬಸಿರು ಕಾರ್-ಕಾರು ತಳಿರ್-ತಳಿರು ಸೋರ್-ಸೋರು ಮೊಸರ್-ಮೊಸರು ಸೇರ್-ಸೇರು ಬೆಮರ್-ಬೆವರು (ಬೆಮರು) ತೆಮರ್-ತೆವರು ಉಸಿರ್-ಉಸಿರು

(vi) ಯಕಾರಾಂತ ಶಬ್ದಗಳು ಇಕಾರಾಂತ ಮತ್ತು ದ್ವಿತ್ವದಿಂದ ಕೂಡಿದ ಇಕಾರಾಂತ ಗಳಾಗುವುದಕ್ಕೆ ತಾಯ್-ತಾಯಿ ಕಾಯ್-ಕಾಯಿ ಬಯ್-ಬಯ್ಯಿ ನಾಯ್-ನಾಯಿ ಕಯ್-ಕಯ್ಯಿ ಪೊಯ್-ಪೊಯ್ಯಿ ಸಾಯ್-ಸಾಯಿ ಮೆಯ್-ಮೆಯ್ಯಿ ನೆಯ್-ನೆಯ್ಯಿ

(vii) ಅನುಸ್ವಾರದಿಂದ ಕೂಡಿದ ಎಷ್ಟೋ ಶಬ್ದಗಳು ಅದಿಲ್ಲದೆ ಹೊಸಗನ್ನಡದಲ್ಲಿ ರೂಪಾಂತರವಾಗಿವೆ. ತೋಂಟ-ತೋಟ ನೊರಂಜು-ನೊರಜು ಸಿಡುಂಬು-ಸಿಡುಬು ಕುಸುಂಬೆ-ಕುಸುಬೆ ತುಳುಂಕು-ತುಳುಕು ಸೇಂದು-ಸೇದು ಪೊಸಂತಿಲ್-ಹೊಸತಿಲು ಬಣಂಜಿಗ-ಬಣಜಿಗ ಕರಂಡಗೆ-ಕರಡಗೆ ಬಣಂಬೆ-ಬಣವೆ ತುರುಂಬು-ತುರುಬು ಜಿನುಂಗು-ಜಿನುಗು ಕೊಡಂತಿ-ಕೊಡತಿ ನಾಂದು-ನಾದು ಮುಸುಂಕು-ಮುಸುಗು ಕವುಂಕುಳ್-ಕAಕುಳ ಪಲುಂಬು-ಹಲುಬು ಸೆರೆಂಗು-ಸೆರಗು ಒರಂತೆ-ಒರತೆ ಮೀಂಟು-ಮೀಟು ಬೆಡಂಗು-ಬೆಡಗು ತೋಂಟಿಗ-ತೋಟಿಗ

(viii) ಇನ್ನೂ ಕೆಲವು ರೂಪಾಂತರಗಳನ್ನು ನೋಡಿರಿ.

ಕಳ್ತೆ-ಕರ್ತೆ-ಕತ್ತೆ ಎಳ್‌ನೆಯ್-ಎಣ್ಣೆ ಗಳ್ದೆ-ಗರ್ದೆ-ಗದ್ದೆ ಬೆಳ್‌ನೆಯ್-ಬೆಣ್ಣೆ ಪೊಳ್ತು-ಪೊತ್ತು-ಹೊತ್ತು ಕಾಣ್ಕೆ-ಕಾಣ ಕೆ ಅಪುö್ಪದು-ಅಹುದು-ಹೌದು ಪೂಣ್ಕೆ-ಪೂಣ ಕೆ (ಹೂಣ ಕೆ) ತನತ್ತು-ತನ್ನತು-ತನ್ನ ಬಳಲ್ಕೆ-ಬಳಲಿಕೆ ನಿನತ್ತು-ನಿನ್ನತು-ನಿನ್ನ ಎನಿತ್ತು-ಎನಿತು, ಎಸುಟು-ಎಷ್ಟು ನುರ್ಗು-ನುಗ್ಗು ಅನಿತ್ತು-ಅನಿತು, ಅಸುಟು-ಅಷ್ಟು ತರ್ಗು-ತಗ್ಗು ಚುರ್ಚು-ಚುಚ್ಚು ಗುರ್ದು-ಗುದ್ದು ಕರ್ಚು-ಕಚ್ಚು ಪರ್ದು-ಹದ್ದು ಬಿರ್ದು-ಬಿದ್ದು ತೋರ್ಪ-ತೋರುವ  

        ಪರಾಮರ್ಶನ : ಕನ್ನಡ ವ್ಯಾಕರಣ ದರ್ಪಣ